Σφήκα και σφίγγα

Παρατηρούμε συχνά να γίνονται λάθη ως προς την ορθή χρησιμοποίηση των λέξεων.

Ως «σφίγγα» χαρακτηρίζουμε τον μυστικοπαθή άνθρωπο, ο οποίος δεν αποκαλύπτει τις πηγές και τις προθέσεις του.

Προέρχεται από το ρήμα «σφίγγω» κι αφορά στο μυθολογικό τέρας (βλ. Σφίγγα).

Η σφήκα είναι έντομο (σφήξ, σφηκός) και κυνηγός άλλων εντόμων, μεταξύ αυτών και των μελισσών. 

Μετά από κάθε τσίμπημα επιβιώνει, σε αντίθεση με τις μέλισσες. Ζει σε μικρότερες κοινωνίες και οι γκρίζες φωλιές της χτίζονται σε απρόβλεπτες θέσεις.

Συμβουλή:

Αν σας τσιμπήσει μέλισσα, βάλτε αμμωνία.

Αν σας τσιμπήσει σφήκα, τότε χρησιμοποιήστε ξύδι.

Το δηλητήριο της μέλισσας είναι όξινο και με την αμμωνία εξουδετερώνεται.

Αν τοποθετήσουμε αμμωνία στο τραύμα της σφήκας, τότε αυτό θα πρηστεί περισσότερο.

Το σίγουρο είναι ότι αν μας τσιμπήσει μέλισσα, τότε θα τη βρούμε κάπου κάτω στο πάτωμα, ενώ η σφήκα θα φύγει, καθώς παραμένει ζωντανή.

Κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών, να έχετε πάντοτε μαζί σας ειδική αλοιφή, η οποία επουλώνει είτε το ένα είτε το άλλο τραύμα.

Σφίγγα

Χρησιμοποιούμε τη λέξη, όταν θέλουμε να δείξουμε ότι κάποιος είναι αινιγματικός - μυστικοπαθής, δηλαδή δεν αποκαλύπτει σκέψεις, πρόσωπα, πηγές και προθέσεις.

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, η Σφίγγα ήταν ένα τέρας με κεφάλι γυναίκας, σώμα λιονταριού, φτερά αρπαχτικού πουλιού και ουρά ερπετού, που ζούσε στην περιοχή των Θηβών της Αιγύπτου.

Το όνομά της προέρχεται από το ρήμα «σφίγγω».

Σύμφωνα με τον Ησίοδο, ήταν κόρη της Χίμαιρας και του Όρθρου.

Η Σφίγγα έφερνε κακοτυχία και καταστροφή.

Έτρωγε ζωντανούς όσους περνούσαν και δεν έβρισκαν τη λύση του αινίγματός της:

«Ποιό ον το πρωί στέκεται στα τέσσερα, το μεσημέρι στα δύο και το βράδυ στα τρία;».

Ο μοναδικός άνθρωπος που έμεινε ζωντανός, καθώς βρήκε τη λύση του αινίγματος της Σφίγγας, ήταν ο Οιδίποδας.

Ο άνθρωπος είναι το ον, το οποίο σε βρεφική ηλικία μπουσουλάει, μεγαλώνοντας περπατάει και στην τρίτη ηλικία χρησιμοποιεί βοηθητικό μπαστούνι.

Από τη στενοχώρια της, που ένας άνθρωπος βρήκε την απάντηση στο αίνιγμά της, η Σφίγγα έπεσε από το βράχο όπου στεκόταν και σκοτώθηκε.

Πηγές: Ελληνικές λέξεις και φράσεις που κατέκτησαν τον κόσμο (εκδόσεις: Σαββάλας, Ferdie Addis),

http://www.hellenica.de

Πληκτρολόγιο

Κοιτάζοντας το πληκτρολόγιο του υπολογιστή ή των γραφομηχανών, παρατηρούμε ότι τα γράμματα είναι μπερδεμένα μεταξύ τους κι όχι με αλφαβητική σειρά.

Η πρώτη γραφομηχανή κατασκευάστηκε το 1868 στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής από τον Christopher Sholes Latham και περιελάμβανε έναν κινητό μηχανισμό με μελάνι, ένα μοχλό για τη συστροφή του χαρτιού και τέλος ένα πληκτρολόγιο με γράμματα, τα οποία ήταν τοποθετημένα αλφαβητικά.

Λόγω της μεγάλης ταχύτητας των γραμματέων της εποχής, τα πλήκτρα μπλόκαραν συνέχεια.

Το συγκεκριμένο πρόβλημα παρατηρούνταν κυρίως στα πρώτα γράμματα της αλφαβήτα, τα οποία χρησιμοποιούνταν και πιο συχνά.

Τότε ο Christopher Sholes Latham σκέφτηκε ότι θα έπρεπε να «μπερδέψει» τις γραμματείς ανακατεύοντας τα γράμματα του πληκτρολογίου.

Μετά από αυτήν την αλλαγή, τα πλήκτρα σταμάτησαν να μπλοκάρουν, καθώς οι γραμματείς έπρεπε να «διανύσουν» μεγαλύτερη απόσταση, ώστε να γράψουν μία φράση.

Πηγή: www.madata.gr

Συκοφάντης

Συκοφάντης είναι όποιος κακολογεί, δυσφημεί, καταδίδει συνάνθρωπό του.

Στην αρχαία Ελλάδα είχε θετική σημασία, καθώς ήταν αυτός που κατάγγελλε όσους επιχειρούσαν την παράνομη εξαγωγή σύκων από την περιοχή της Αθήνας ή τα μάζευαν παράνομα. 

Ενδιαφερόταν δηλαδή για το δημόσιο πλούτο και συμφέρον.

Τα σύκα θεωρούνταν δημόσιο αγαθό και κάθε παράνομη δραστηριότητα αποτελούσε ποινικό αδίκημα.

Πηγή: Ελληνικές λέξεις και φράσεις που κατέκτησαν τον κόσμο (εκδόσεις: Σαββάλας, Ferdie Addis)

Στη μία

Το σωστό είναι να λέμε «στη μία» και όχι «στις μία».

Στη μία = ενικός

Στις δύο = πληθυντικός, αφού είναι περισσότερες από μία.

Όχι στα Greeklish

Στρουθοκαμηλισμός

Χρησιμοποιούμε τη λέξη, όταν αναφερόμαστε σε κάποιον, που επιλέγει να μην κάνει τίποτα για την επίλυση ενός προβλήματος, με την ελπίδα ότι σύντομα αυτό θα λυθεί από μόνο του, δίχως αντιμετώπιση.

Όταν οι στρουθοκάμηλοι αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο, δεν τρέχουν αλλά στέκονται όρθιες και θάβουν το κεφάλι στους στην άμμο. Προσποιούνται ότι είναι λοφίσκος και με τον τρόπο αυτόν νιώθουν ότι δε θα αντικρίσουν κατάματα μία επικίνδυνη για αυτές κατάσταση.

Σύμφωνα με κάποιες έρευνες, τα παραπάνω αποτελούν μύθο καθώς η στρουθοκάμηλος συνηθίζει να σκάβει μία μεγάλη τρύπα στην άμμο, για να τοποθετηθούν εκεί τα αυγά της.
Με το ράμφος της αλλάζει πολλές φορές θέση στα αυγά, για να είναι περισσότερο ασφαλή. Το γεγονός αυτό φαίνεται από μακριά σαν να φοβάται. Έτσι, επικράτησε ο συγκεκριμένος μύθος.

Η στρουθοκάμηλος είναι το μεγαλύτερο πτηνό που ζει στον πλανήτη μας, το οποίο δεν μπορεί να πετάξει και ζει περισσότερο στη Νότια Αφρική. Τρέφεται με σπόρους, φρούτα και έντομα.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μείωση του είδους, λόγω του κυνηγιού για το φτέρωμά της.

Τα φτερά του πουλιού χρησιμοποιούνται για διακοσμητικούς σκοπούς, ενώ το κρέας και τα αυγά της τρώγονται.

Η λέξη «στρουθοκάμηλος» είναι ελληνικής προέλευσης με σημιτικές ρίζες.

Αποτελείται από τη λέξη «στρούθος» (αρσ.) που σημαίνει «πτηνό» και τη λέξη «καμήλος» (θηλ.), σημιτικής προέλευσης, που αντιπροσωπεύει το γνωστό θηλαστικό.

Από τα αρχαία χρόνια, η στρουθοκάμηλος αποτελούσε ένα από τα καλύτερα θηράματα. Μάλιστα, υπάρχουν παραστάσεις στον τάφο του Φαραώ Τουταγχαμών, που τον δείχνουν να κυνηγά στρουθοκαμήλους με τόξο.

Πηγές: http://www.mmpc.gr,

wikipedia

Παντρεύομαι και νυμφεύομαι

Το ρήμα «παντρεύομαι» είναι σωστό να χρησιμοποιείται μόνο από γυναίκες. Η γυναίκα παντρεύεται, δηλαδή μπαίνει υπό τη φροντίδα του άντρα της.

Το ρήμα «νυμφεύομαι» πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο από άντρες. Ο άντρας νυμφεύεται, αποκτά δηλαδή τη δική του νύμφη.

Παίρνω και περνώ

Αρκετές φορές παρατηρούμε να γράφονται λανθασμένα οι λέξεις «παίρνω» και «περνώ».

Παραδείγματα κι εκφράσεις της λέξης «παίρνω» (ο τόνος στο «αί»):

- Σε παρακαλώ, παίρνεις το ποτήρι από το τραπέζι; (= αρπάζω, πιάνω, μεταφέρω, κινώ)

- Παίρνω άδεια τον Αύγουστο (= έχω, κατέχω, αποκτώ)

- Να παίρνεις φρούτα από τη λαϊκή της γειτονιάς (= αγοράζω, προμηθεύομαι, φέρνω)

- Παίρνω γράμμα από την Αμερική κάθε μήνα (= λαμβάνω)

- Παίρνω δεύτερο υπάλληλο για το γραφείο (= προσλαμβάνω)

- Παίρνω φάρμακο για το βήχα (= καταναλώνω, καταπίνω)

- Μην τον παίρνεις στα σοβαρά (= αντιλαμβάνομαι, αντιμετωπίζω)

- Παίρνω μέτρα για την αντιμετώπιση ενός προβλήματος (= υλοποιώ, πραγματοποιώ, λαμβάνω)

- Παίρνω θέση (= σχηματίζω γνώμη)

- Παίρνω πρωτοβουλίες (= κάνω το πρώτο βήμα, δίχως έγκριση)

- Με παίρνει ο ύπνος (= αποκοιμάμαι)

- Παίρνω τηλέφωνο (= καλώ κάποιον)

- Παίρνω μπρος (= ξεκινώ)

- Το παίρνει πίσω (= ανακαλώ, αναιρώ, ακυρώνω)

- Παίρνω φόρα (= απομακρύνομαι και κατόπιν επιταχύνω)

- Παίρνω το μάθημά μου (= αντιλαμβάνομαι και βιώνω τις συνέπειες της πράξης μου)

- Τα παίρνω στο κρανίο (= εκνευρίζομαι, θυμώνω)

- Παίρνω είδηση, χαμπάρι (= αντιλαμβάνομαι, καταλαβαίνω)

- Παίρνω σβάρνα

- Παίρνω τοις μετρητοίς

- Να πάρει η ευχή, ο διάβολος

Παραδείγματα κι εκφράσεις της λέξης «περνάω», «περνώ» (ο τόνος στο «ά» ή το «ώ», αντίστοιχα):

- Περνάω καλές στιγμές (= ζω)

- Περνάω το δρόμο, τη γέφυρα (= διασχίζω, πηγαίνω από το ένα μέρος στο άλλο)

- Περνάω τις εξετάσεις (= πετυχαίνω)

- Περνάω (κάτι) από έλεγχο (= υποβάλλω, υποβάλλομαι)

- Τους πέρασα όλους (= προσπερνώ)

- Το θερμόμετρο πέρασε τους 30 βαθμούς κελσίου (= ξεπερνώ)

- Για ποιόν με πέρασες; (= θεωρώ)

- Το λεωφορείο πέρασε (= αφίχθη)

- Πέρασε στο σαλόνι (= μπαίνω)

- Περνάω στο Πανεπιστήμιο (= εισάγομαι)

- Ο καιρός περνάει (= έρχεται και φεύγει)

- Ο πόνος πέρασε (= φεύγω, απομακρύνομαι)

- Αυτό το μέτρο δε θα περάσει (= θέτω σε ισχύ)

- Περνιέμαι για έξυπνος (= θεωρούμαι)

Πηγή: wikipedia

Ευχαριστήριο

Η δημιουργός του «Nectar e Libro» νιώθει την ανάγκη να ευχαριστήσει τους φίλους της ιστοσελίδας, οι οποίοι από την πρώτη στιγμή της λειτουργίας της (ούτε μήνας δεν πέρασε) υποδέχθηκαν την παρούσα προσπάθεια με θέρμη.

Το παρόν blog αποτελεί μία προσωπική και παράλληλα ερασιτεχνική προσπάθεια - συλλογή, ώστε να αποθηκεύσω και να γνωρίσω καλύτερα, μέσα από βιβλία, ιστοχώρους, μαρτυρίες και διάφορα συγγράμματα, τη γλώσσα μου, τη μυθολογία, την ιστορία.

Στο μικρό χρονικό διάστημα λειτουργίας της συγκεκριμένης ιστοσελίδας, με χαρά ανακοινώνω ότι την έχουν επισκεφθεί περισσότεροι από δύο χιλιάδες τετρακόσιοι (2.400) φίλοι από Ελλάδα, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, Κύπρο, Γερμανία, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Αυστρία, Βέλγιο, Βραζιλία και Ανγκόλα, χωρίς να έχει γίνει καμιά ιδιαίτερη προσπάθεια διαφήμισης του blog, κάτι το οποίο δε θα επιδιωχθεί, αφού σκοπός είναι η δημιουργία ενός είδους ημερολογίου για χρησιμοποίηση σωστής γλώσσας στο μέλλον.

Ευχαριστώ που αγκαλιάζετε καθημερινά αυτήν την προσπάθεια και εύχομαι ό,τι καλύτερο σε αυτές τις δύσκολες εποχές που ζει η πατρίδα μας. Είμαι της άποψης ότι αν αφιερωθείς σε κάτι που σου αρέσει πραγματικά, ξεφεύγεις, έστω για λίγο, από τα διάφορα προβλήματα που όλοι μας βιώνουμε καθημερινά.

Άλλωστε, με δύναμη, υπομονή, επιμονή, όρεξη και μεράκι όλα μπορούν να συμβούν.

Nectar e Libro

Σολομώντεια λύση

Χρησιμοποιούμε τη φράση «σολομώντεια λύση», για να δείξουμε ότι σε ένα πρόβλημα που μας βασανίζει η λύση είναι δίκαιη αλλά ταυτόχρονα σκληρή.

Ο Σολομών βασίλευσε σαράντα (40) χρόνια στην Ιερουσαλήμ. Όταν έλαβε την εξουσία, παντρεύτηκε την κόρη του Φαραώ της Αιγύπτου και έλαβε ως προίκα την πόλη Γεζέρ. Η φήμη του ότι ήταν σοφός και αγαπητός στο Θεό εξαπλώθηκε γρήγορα, μαζί με τα πλούτη και τη δόξα του.

Ήταν δίκαιος ως άνθρωπος και κατάφερνε, ακόμα και σε δύσκολες περιπτώσεις, να φανερώνει την αλήθεια.

Στο κεφάλαιο 3 της Αγίας Γραφής του βιβλίου των Βασιλείων Γ’ αναφέρεται η ιστορία του βασιλιά Σολομώντα, ο οποίος διαπίστωσε εύκολα, δίκαια αλλά παράλληλα με σκληρό τρόπο την αλήθεια σε μια δύσκολη περίπτωση.

Μία μέρα, λοιπόν, μπροστά στο βασιλιά παρουσιάστηκαν δύο γυναίκες, λέγοντας ότι κατοικούσαν μαζί και γέννησαν μόνες, στο ίδιο σπίτι και την ίδια μέρα. Μετά από τρεις ημέρες, ο γιος της μίας γυναίκας αποβίωσε, επειδή αυτή αποκοιμήθηκε και κατά λάθος τον πλάκωσε. Η άτυχη μητέρα πήρε, κρυφά μέσα στη νύχτα, το μωρό της συγκατοίκου της και το έβαλε στη δική της αγκαλιά. Το νεκρό παιδί δε το τοποθέτησε στην αγκαλιά της μητέρας που κοιμόταν κι έτσι δεν κατάλαβε τίποτα.

Όταν έφτασε το πρωί και η άλλη γυναίκα σηκώθηκε, για να θηλάσει το γιο της, συνειδητοποίησε ότι ήταν νεκρός. Όμως, παρατηρώντας τον καλύτερα, κατάλαβε ότι αυτό δεν ήταν το μωρό που γέννησε και ξεκίνησε ο διαπληκτισμός μεταξύ των δύο γυναικών, ο οποίος θα λυνόταν μπροστά στο βασιλιά.

Ο Σολομών επέλεξε την εξής λύση, ώστε να γίνει γνωστό ποια ήταν η πραγματική μητέρα του παιδιού που έζησε:

ζήτησε να του φέρουν ένα μαχαίρι και να χωρίσουν το ζωντανό παιδί στα δύο. Έτσι, η μία μητέρα θα έπαιρνε το ένα κομμάτι και η άλλη το άλλο μισό του μωρού!

Η αλήθεια δεν άργησε να διαφανεί. Αμέσως, η πραγματική μητέρα του παιδιού είπε: «αν είναι έτσι, Κύριε, δώστε το παιδί σε αυτήν και μην το θανατώσετε με κανέναν τρόπο», σε αντίθεση με τη γυναίκα, το παιδί της οποίας είχε στην πραγματικότητα αποβιώσει, που φώναξε: «ούτε δικό μου, ούτε δικό της να είναι. Διαμελίστε το».

Αφού άκουσε και τις δύο πλευρές, ο Σολομών αποφάνθηκε να δώσουν το ζωντανό μωρό στη γυναίκα, η οποία μίλησε πρώτη, επειδή αυτή είναι η πραγματική του μητέρα.

Εξάλλου, μία μητέρα δε θα άφηνε ποτέ να διαμελίσουν το παιδί της.

Πηγές: wikipedia, wiktionary

Ούτε το όνομά μου

Η αλήθεια είναι ότι δε γνώριζα για το βιβλίο της Thea Halo: «Ούτε το όνομά μου» («not even my name», εκδόσεις «Γκοβόστη»).

Κατά τη διάρκεια της επετείου για τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, στις 19 Μαΐου 2012 στη Θεσσαλονίκη, έμαθα γι’ αυτό και την επόμενη μέρα βρισκόταν ήδη στα χέρια μου.

Ήταν για μένα μία πρόκληση να το διαβάσω. Άλλωστε, ποτέ μου δεν μπορώ να ολοκληρώσω ένα σύγγραμμα, που περιέχει πάνω από διακόσιες πενήντα (250) σελίδες. Τελικά, ήταν το καταλληλότερο βιβλίο, ώστε να το ξεπεράσω...

Διαβάζοντας τις σχεδόν πεντακόσιες (500) σελίδες του, συγκινήθηκα και συνειδητοποίησα τι πέρασε η γιαγιά μου, προσφυγοπούλα από τον Πόντο.

Η αφήγηση είναι ισορροπημένη, εξαιρετική, γεμάτη εικόνες φρικτών γεγονότων και βιωμάτων, που σε καμιά περίπτωση δεν κουράζουν τον αναγνώστη.

Αντίθετα, τον καθηλώνουν με έναν απίθανο τρόπο και δεν επιθυμεί με τίποτα να τελειώσει ένα βιβλίο τόσο αληθινό, που δίνει σε όλους ένα μάθημα επιβίωσης. Πιστεύω ότι είναι σκόπιμο καθένας να το διαβάσει.

Ένιωσα τη συγγραφέα ως δικό μου άνθρωπο. Έτσι, μετά το τέλος της ανάγνωσης, προσπάθησα να επικοινωνήσω μαζί της και τα κατάφερα. Είναι τόσο προσιτή και αυτό σε κάνει να τη συμπαθήσεις ακόμη περισσότερο.

Το παρόν βιβλίο αποτελεί καταπληκτικό δώρο για τους δικούς σας ανθρώπους, τώρα μάλιστα που πλησιάζουν οι γιορτές των Χριστουγέννων. Ένα δώρο, που προσφέρει πολλά σε όσους αγαπούν το διάβασμα. Κοστίζει σχεδόν 20 ευρώ, ανάλογα με το κατάστημα που θα επισκεφθείτε. Φέτος, θα το δωρίσω στη μητέρα μου.

Αγγελιαφόρος

Η σωστή λέξη είναι αγγελιαφόρος κι όχι αγγελιοφόρος, όπως έχει επικρατήσει στις ημέρες μας.

Αγγελιαφόρος είναι αυτός που φέρνει μηνύματα, ειδήσεις, μαντάτα.

Η λέξη αποτελείται από το «αγγελία» και το ρήμα «φέρω».

Αγγελιαφόρος των θεών ήταν ο Ερμής.

Λοιπόν

Ο σύνδεσμος «λοιπόν» αποτελεί το ουδέτερο γένος του επιθέτου «λοιπός» και η σημασία του είναι μεταγενέστερη.

Το σωστό είναι να χρησιμοποιείται πάντοτε ανάμεσα σε κόμματα.

Για παράδειγμα: «πήγαμε, λοιπόν, στο κατάστημα…».

Θεσσαλονίκη

Η Θεσσαλονίκη είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας.

Η ίδρυσή της συμπίπτει με την κρίσιμη περίοδο της ιστορίας του Μακεδονικού Βασιλείου, αμέσως μετά τον πρόωρο θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Ο στρατηγός Κάσσανδρος, για να μπορέσει να διεκδικήσει το θρόνο της Μακεδονίας, παντρεύτηκε την ετεροθαλή αδελφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τη Θεσσαλονίκη, προς τιμήν της οποίας ίδρυσε την πόλη.

Η Θεσσαλονίκη ήταν κόρη του Φιλίππου Β' και της πέμπτης συζύγου του, της Θεσσαλής πριγκίπισσας Νικησιπόλης.

Το όνομά της προέρχεται από τη σύνθεση των λέξεων «Θεσσαλῶν» και «Νίκη», σε ανάμνηση της νίκης των Μακεδόνων και του Κοινού των Θεσσαλών, έναντι του τυραννικού καθεστώτος των Φερών και των συμμάχων της, Φωκέων, στο πλαίσιο του Γ' Ιερού Πολέμου.

«Θεσσαλονίκεια» είναι επιθετική μορφή, που βρίσκουμε στο έργο του Στράβωνα και χρησιμοποιείται, κατά τους ελληνιστικούς χρόνους, ως ονομασία της πόλης σχηματιζόμενη από το όνομα φυσικού προσώπου.

Κάτι αντίστοιχο παρατηρείται για τη Σελεύκεια (από το Σέλευκος), την «Κασσάνδρεια» (από τον Κάσσανδρο), την «Αλεξάνδρεια» (από το Μέγα Αλέξανδρο) κ.α.

Όμως, η επικρατούσα μορφή του ονόματος είναι η «Θεσσαλονίκη». Κατά την ελληνιστική εποχή, υπήρξε και ο τύπος «Θετταλονίκη», ενώ κατά τη ρωμαϊκή περίοδο, όπως φανερώνουν επιγραφές και νομίσματα, εμφανίστηκαν οι μορφές «Θεσσαλονείκη» και «Θεσσαλονικέων πόλις».

Για τη Θεσσαλονίκη υπάρχει κι ένας θρύλος: η αδερφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου μεταμορφώθηκε μετά το θάνατό του σε γοργόνα.

Ζούσε στα νερά του Αιγαίου και όταν συναντούσε κάποιο ναύτη τον ρωτούσε: «ζει ο βασιλιάς Αλέξανδρος;».

Η σωστή απάντηση ήταν: «Ζει και βασιλεύει».

Οποιαδήποτε άλλη απάντηση προκαλούσε την οργή της γοργόνας Θεσσαλονίκης και σήμαινε παράλληλα το θάνατο για όσους βρίσκονταν πάνω στο καράβι.

Ένα από τα πολλά τραγούδια για τη Θεσσαλονίκη:

Στίχοι:

Θα πάρω το αμάξι μου,
στην τσέπη χαρτζιλίκι
κι απόψε τα μεσάνυχτα
θα' ρθω Θεσσαλονίκη.

Θεσσαλονίκη είσαι μια,
στον κόσμο δεν είν' άλλη.
Θεσσαλονίκη μου γλυκιά,
που να' χει τέτοια ομορφιά
και τα δικά σου κάλλη.

Θεσσαλονίκη μάγισσα,
τραβάς σαν το μαγνήτη.
Θεσσαλονίκη μάνα μου,
γλυκιά Θεσσαλονίκη.

Θεσσαλονίκη είσαι μια,
στον κόσμο δεν είν' άλλη.
Θεσσαλονίκη μου γλυκιά,
που να' χει τέτοια ομορφιά
και τα δικά σου κάλλη.

Θεσσαλονίκη είσ' όμορφη,

σ' όλες τις γειτονιές σου,
με τα γλυκά κορίτσια σου
και τις παλιές γωνιές σου.

Πηγή κειμένου: wikipedia

Αθήνα

Η Αθηνά αναμετρήθηκε με τον Ποσειδώνα, με σκοπό την ονομασία της πόλης, που είχε ιδρυθεί στην Αττική από τον Κέκροπα.

Ο Κέκροπας ήταν γιος της Γαίας και μυθικός ιδρυτής της πρώτης πόλης των Αθηνών στην Ακρόπολη, που εκείνον τον καιρό ονομαζόταν Κεκρωπία.

Θεωρείται γενάρχης των Αθηναίων και παρουσιαζόταν ως μισός άνθρωπος και μισός φίδι.

Μετά από συμβούλιο των θεών, αποφασίσθηκε ότι η πόλη θα έπαιρνε το όνομα εκείνου, ο οποίος θα προσέφερε στους κατοίκους της το πιο ωφέλιμο αγαθό.

Ο Ποσειδώνας χτύπησε στη θάλασσα την τρίαινά του και εμφανίσθηκε ένα άλογο, το οποίο συμβολίζει τον πόλεμο.

Σύμφωνα με άλλες πηγές, ο Ποσειδώνας χτύπησε την τρίαινά του στο έδαφος και εμφανίστηκε ένα ρυάκι με γάργαρο νερό.

Ο Κέκροπας παραξενεύτηκε αλλά δεν εντυπωσιάστηκε τόσο, όσο με το δώρο της Αθηνάς.

Η Αθηνά χτύπησε με το δόρυ της τη γη και φύτρωσε μία ελιά, σύμβολο της ειρήνης.

Έτσι, οι θεοί αποφάσισαν η πόλη να ονομαστεί Αθήνα (Ἀθῆναι στα αρχαία ελληνικά και την καθαρεύουσα).

Από τότε, η θεά Αθηνά ήταν η προστάτιδα της πόλης.

Ο θυμωμένος Ποσειδώνας, καταράστηκε την Αθήνα, ώστε να μην έχει ποτέ αρκετό νερό.

Έτσι, από τότε ξεκίνησε το πρόβλημα της λειψυδρίας που ταλαιπωρούσε την πόλη.

Η Αθήνα είναι γνωστή σε όλο τον κόσμο για τα ιστορικά της μνημεία, που διασώθηκαν στο πέρασμα των αιώνων.

Στην Αρχαία Ελλάδα η πόλη αναφερόταν στον πληθυντικό: «Ἀθῆναι».

Στη δεκαετία του 1970, με την εγκατάλειψη της καθαρεύουσας, το όνομα «Αθήνα» καθιερώθηκε ως το επίσημο.

Όπως μαρτυρείται και στα Ομηρικά Έπη, το όνομα της πόλης ήταν στον ενικό (Ἀθήνη) και αργότερα μετατράπηκε στον πληθυντικό (Ἀθῆναι) όμοια με άλλες πόλεις (για παράδειγμα: Θῆβαι, Μυκῆναι).

Ο λόγιος Κρίστιαν Λόμπεκ πρότεινε ως ρίζα του ονόματος τη λέξη «ἄθος» ή «ἄνθος», για να δηλώσει την Αθήνα ως πόλη ανθούσα.

Ο φιλόσοφος Λούντβιχ Ντεντερλάιν πρότεινε ως ρίζα το επικό ρήμα «θάω» (= θηλάζω, θέμα «θη-»), που δηλώνει ότι η Αθήνα έχει εύφορη γη.

Πηγές: Παγκόσμια Μυθολογία (εκδόσεις: Νίκας - Ελληνική Παιδεία Α.Ε., Albert Dupre),

wikipedia

Φτερά στα πόδια

Πολλές φορές ακούμε τη φράση: «έβγαλε φτερά στα πόδια, επειδή δεν προλάβαινε».

Τα φτερωτά σανδάλια ήταν σύμβολο του Ερμή, αγγελιαφόρου των θεών, γνωστού για την ευφυΐα και την ταχύτητά του.

Στα σανδάλια και το καπέλο του είχε φτερά για ακόμη περισσότερη γρηγοράδα.

Ο συμπαθής θεός, που θεωρείται ο πρώτος δάσκαλος του ανθρώπινου γένους, ήταν γιος του Δία και της Μαίας, μιας από τις Πλειάδες και θυγατέρες του Άτλαντα.

Επίσης, ο Ερμής οδηγούσε τις ψυχές των νεκρών στον Άδη.

Εκτός από τα φτερωτά σανδάλια, σύμβολό του είναι το κηρύκειο, έμβλημα των γοργόφτερων αγγελιαφόρων.

Ο Ερμής αποτελεί σύμβολο των Ελληνικών Ταχυδρομείων όπως και άλλων εταιρειών, αφού είναι συνώνυμο ταχύτητας, διανομής, εξυπηρέτησης και ευλυγισίας.

Πηγές: wikipedia,

Ελληνικές λέξεις και φράσεις που κατέκτησαν τον κόσμο (εκδόσεις Σαββάλας)

Καρκινοβατώ

Αισθάνομαι υπέροχα όταν εμπλουτίζω το λεξιλόγιό μου με ενδιαφέρουσες, πρωτότυπες, εύηχες και σύνθετες λέξεις, που έχουν σημαντική σημασία.

Σίγουρα, η λέξη «καρκινοβατώ» ταιριάζει «γάντι» με τη σημερινή εποχή μας. «Η ελληνική οικονομία καρκινοβατεί», λέγεται συχνά...
Το πρώτο συνθετικό, «καρκίνος», χρησιμοποιείται με την έννοια του κάβουρα.
Η λέξη αποτελείται και από το «-βατώ», δηλαδή βαίνω, βαδίζω, στηρίζομαι, περπατώ.

«Καρκινοβατώ« σημαίνει πολλά:

βαδίζω με δυσκολία, πηγαίνω όπως ο κάβουρας, δεν προοδεύω, προχωρώ με πολύ αργούς ρυθμούς, κάνω βήματα προς τα πίσω, παραμένω στάσιμος, οπισθοδρομώ, αποσύρομαι, καθυστερώ, χάνω έδαφος, δυσκολεύομαι, προχωρώ μετ’ εμποδίων...

Πηγές: www.greek-language.gr,

www.antilexico.gr

Πυρρίχιος

Πριν αποχωρήσει από τη ζωή η πολυαγαπημένη μου γιαγιά, μου έλεγε ιστορίες για τον Πόντο και την Προσφυγιά…

«Η γλώσσα, τα ήθη και τα έθιμα των Ποντίων έχουν γεύση από αρχαία Ελλάδα», έλεγε.

Τότε δεν μπορούσα να φανταστώ τι ακριβώς εννοούσε. Όμως, με το πέρασμα των ετών και μετά από διάβασμα και περαιτέρω ακούσματα, συνειδητοποίησα ότι είχε απόλυτο δίκιο.

Πρόσφατα, όλα τα παραπάνω ήρθαν ξανά στο νου μου. Ήταν όταν άνοιξα ένα βιβλίο και διάβασα για τα Παναθήναια.

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη γιορτή των Αθηναίων προς τιμή της θεάς Αθηνάς.

Χωρίζονταν σε μικρά και μεγάλα Παναθήναια και οι νικητές των αγώνων λάμβαναν ως έπαθλο αμφορείς γεμάτους λάδι.

Εκτός των άλλων, η γιορτή περιελάμβανε τον χορό «πυρρίχη». Ήταν χορός με όπλα. Εξάλλου, η θεά Αθηνά είχε χορέψει φορώντας τα όπλα της, μετά τη νίκη εναντίον των Γιγάντων.

Ψάχνοντας κι άλλες πηγές, ανακάλυψα ότι η πυρρίχη ήταν το πιο σημαντικό είδος πολεμικού χορού, γρήγορου, λαμπρού και εντυπωσιακού.

Χορευόταν από ένα ή περισσότερα ζεύγη ανθρώπων, που έφεραν πανοπλία και μιμούνταν τις κινήσεις των πολεμιστών, σε επίθεση και σε άμυνα.

Λάμβανε χώρα συνήθως στις δωρικές πολιτείες, κυρίως στη Λακωνία. Κατόπιν εισήλθε στα Παναθήναια.

Όλοι οι νέοι της Σπάρτης μάθαιναν να χορεύουν την πυρρίχη από την ηλικία των πέντε ετών.

Η ετυμολογία της λέξης «πυρρίχη» δεν έχει διασαφηνιστεί.

Κατά τον Αριστόξενο, ο χορός αυτός ονομάστηκε έτσι από έναν Λάκωνα (ή Κρητικό, κατά τον Πολυδεύκη) ήρωα ή χορευτή, ονομαζόμενο Πύρριχο.

Ο Αθήναιος προσθέτει πως κατά την εποχή του το όνομα Πύρριχος συνηθιζόταν ακόμα στη Λακωνία.

Άλλοι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι η λέξη παράγεται από τον Πύρρο (άλλο όνομα του Νεοπτόλεμου), γιου του Αχιλλέα, ο οποίος, σύμφωνα με μια παράδοση, υπήρξε ο πρώτος που χόρεψε την πυρρίχη, μετά τη νίκη του στη σύγκρουση με τον Ευρύπυλο, σύμμαχο των Τρώων.

Σύμφωνα με μια άλλη υπόθεση, το όνομα προήλθε από τη λέξη «πυρά», επειδή ο Αχιλλέας χόρεψε πρώτα την πυρρίχη γύρω από την πυρά, πάνω στην οποία κάηκε η σορός του φίλου του Πάτροκλου.

Η πυρρίχη είχε σημαντικό παιδευτικό χαρακτήρα, και γι' αυτό δινόταν ιδιαίτερη προσοχή στα τραγούδια που τη συνόδευαν.

Εξάλλου, στο συγκεκριμένο χορό έπρεπε να γίνεται χρήση των πιο ωραίων μελωδιών και των εξυψωτικών ρυθμών.

Η πυρρίχη συνοδευόταν από τραγούδια των ίδιων των χορευτών ή άλλων εκτελεστών.

Κι έρχεται η σειρά του πυρρίχιου, χορού των Ποντίων…

Αλήθεια… εσείς βρίσκετε διαφορές μεταξύ τους;

Αφιερωμένο στη γιαγιά μου και στις χιλιάδες ζωές Ελλήνων του Πόντου που χάθηκαν.

Ο Πόντος ζει!

«Δεν υπάρχει λαός εις τον κόσμο ο οποίος να έχει προσφέρει τόσα εις την ανθρωπότητα όσα ο ελληνικός και έχει καταπολεμηθεί τόσο πολύ από τόσο πολλούς λαούς, οι οποίοι δεν πρόσφεραν τίποτα εις αυτήν»

Φρειδερίκος Νίτσε

Πηγές: http://musipedia.gr/wiki/Πυρρίχη,

Γιορτές Αρχαίων Ελλήνων (εκδόσεις Δίον),

εγκυκλοπαίδεια της αρχαίας ελληνικής μουσικής (Σόλωνας Μιχαηλίδης, εκδόσεις Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης)

Καλλιστεία

Όταν ακούμε τη λέξη «καλλιστεία», έρχονται στο μυαλό μας εικόνες από διαγωνισμούς ομορφιάς.

Η λέξη προέρχεται από την αρχαία Ελλάδα, όπου διοργανώνονταν αγώνες κάλλους, τόσο μεταξύ ανδρών όσο και γυναικών.

Με τη λέξη «κάλλος» οι αρχαίοι Έλληνες όριζαν την ωραιότητα, την ευμορφία, τη συμμετρία, το εξαιρετικώς ωραίο (= ώριμο) και πάνω απ' όλα την ηθική.

Η γυναίκα που ανταποκρινόταν σε όλα αυτά λεγόταν καλλονή.

Τα πρώτα καλλιστεία, σύμφωνα με τη μυθολογία, έλαβαν χώρα στην Πελοπόννησο.

Διαγωνιζόμενες ήταν η Ήρα, η Αθηνά και η Αφροδίτη.

Ο Πάρις, γιος του βασιλιά της Τροίας, ήταν ο πρώτος κριτής και το έπαθλο που πήρε η νικήτρια ήταν ένα μήλο!

Από τότε, το μήλο έγινε σύμβολο έρωτος και ομορφιάς.

Ο τύραννος της Κορίνθου, Κύψελος (657 - 627 π.Χ.), διοργάνωσε τα πρώτα καλλιστεία γυναικών. Το βραβείο κέρδισε η γυναίκα του, Ηροδίκη.

Όμως, καλλιστεία πραγματοποιούνταν και σε πολλές ακόμα περιοχές όπως η Αρκαδία, η Ηλεία, η Σπάρτη, η Φθία, η Θεσπρωτία, η Λέσβος και η Τένεδος.

Αξιοσημείωτο είναι ότι στα αρχαία καλλιστεία, εκτός από την ομορφιά του σώματος, σπουδαίο κριτήριο αναδείξεως της νικήτριας ήταν η κοσμιότητα, η σωφροσύνη και η διοίκηση των του οίκου.

Τα ανδρικά καλλιστεία ονομαζόταν «αγώνες ευανδρίας» και περιελάμβαναν, εκτός των άλλων, αθλητικές αναμετρήσεις και διάφορες τελετουργίες.

Εκτός από την εξωτερική εμφάνιση, δίδονταν μεγάλη προσοχή στο ήθος όσων λάμβαναν μέρος.

Κατά τη διάρκεια του εικοστού αιώνα, τα καλλιστεία πήραν παγκόσμια μορφή.

Πηγές: Γιορτές αρχαίων Ελλήνων (εκδόσεις Δίον),

άρθρο του συγγραφέα - Λαογράφου, Γεωργίου Λεκάκη, στο http://www.elliniki-gnomi.eu

Μία εικόνα...

... χίλιες λέξεις!

Χρόνου φείδου

Η έκφραση σημαίνει «κάνε οικονομία στο χρόνο σου», «ξόδευε το χρόνο σου με σύνεση».

Ανήκει στο Χίλωνα το Λακεδαιμόνιο, ο οποίος ήταν ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας, περίφημος για τα επιγραμματικά του αποφθέγματα.

Πρόκειται για ισχυρή πολιτική προσωπικότητα της εποχής του, καθώς κατείχε σημαντικό ρόλο στην πολιτική ζωή της Σπάρτης.

Γεννήθηκε το 600 π.Χ. (στη Σπάρτη) και απεβίωσε το 520 π.Χ. στην Πίσσα της Σικελίας.

Πέθανε σε ηλικία ογδόντα ετών, από τη μεγάλη του συγκίνηση και την υπερβολική χαρά του, όταν αγκάλιασε το γιο του, που μόλις είχε επιστρέψει Ολυμπιονίκης στο αγώνισμα της πυγμαχίας.

Κηδεύτηκε με μεγάλες τιμές, ενώ στον τάφο του γράφτηκε η φράση: «Υιός Χίλωνος, πυγμή χλωρόν έλεν κότινον / Είδ’ ο πατήρ στεφανούχον ιδών τέκνον ήμυσεν ησθείς ού νεμεσητόν. Εμοί τοίος ίτω θάνατος» («Μακάρι να είχα κι εγώ ένα τέτοιο θάνατο»).

Έγινε διάσημος για τη σοφή επιγραμματική βραχυλογία του και τα ολιγόλογα απαράμιλλα γνωμικά του.

Σε αυτόν αποδίδεται από ορισμένους και το γνωστό ρητό «το λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν».

Ο Αρισταγόρας ο Μιλήσιος κάνει λόγο για «χιλώνειο τρόπο». Η συντομία και η περιεκτικότητα των λόγων του, τους έκανε να μοιάζουν με επιγράμματα ή με χρησμούς μαντείου.

Όσον αφορά στο «χρόνου φείδου», οι αρχαίοι Έλληνες το τηρούσαν, καθώς δεν άφηναν το χρόνο τους ανεκμετάλλευτο.

Στη σημερινή σύγχρονη εποχή, ο χρόνος τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα και το συγκεκριμένο ρητό είναι συνώνυμο του «ο χρόνος είναι χρήμα».

Τα ρητά του Χίλωνα:

- Αδίκα φεύγε (να αποφεύγεις την αδικία)

- Αδικούμενος διαλάσσου, υβριζόμενος τιμωρού (όταν αδικείσαι, να είσαι διαλλακτικός, όταν υβρίζεσαι, να τιμωρείς)

- Αδωροδόκητος δοκίμαζε (να είσαι αδιάφθορος στους ελέγχους σου)

- Αισχρά φεύγε (να αποφεύγεις την ανηθικότητα)

- Αλήθειαν κρήσαι (κάνε κτήμα σου την αλήθεια)

- Αρετής οικείον (να είσαι ενάρετος)

- Άρρητα μη λέγε (να μη λες αυτά που δεν πρέπει να λέγονται)

- Άρχουσιν πείθου (έχε εμπιστοσύνη στους κυβερνώντες)

- Ατυχούντα μη επιγελάν (ή / και) Τω δυστυχούντι μη επιγέλα (να μη χαίρεσαι για τη δυστυχία του άλλου ή να μη περιγελάς άνθρωπο που τον βρήκε δυστυχία)

- Γάμους ευτελείς ποιού (κάνε γάμο ταπεινό)

- Γήρας τιμάν (να τιμάς τα γηρατειά)

- Γίγνωσκε καιρόν (να γνωρίζεις τον καιρό)

- Γλώτταν μη προτρεχέτω του νου - ή της διανοίας (να μην προτρέχει η γλώσσα της σκέψης)

- Γλώττης κράτει - ή κρατείν - και μάλιστα εν συμποσίω (να συγκρατείς τη γλώσσα σου, προ παντός δε όταν βρίσκεσαι σε διασκέδαση)

- Γνώθι σαυτόν (γνώρισε τον εαυτό σου. Αποδίδεται και στο Θαλή το Μιλήσιο)

- Γονέας τιμάν (να τιμάς τους γονείς)

- Δίκαζε πράως (να δικάζεις με ηρεμία)

- Εγγύα παρά δ’ άττα (η εγγύηση φέρνει στην καταστροφή ή η εγγύηση που δίνεις είναι κοντά στη συμφορά. Αποδίδεται και στον Πιττακό τον Μυτιληναίο)

- Εγγύην φεύγε (να αποφεύγεις τα ενέχυρα)

- Εγκράτειαν άσκει (να είσαι εγκρατής, να ασκείσαι στην εγκράτεια)

- Εν λιθίναις ακόναις ο χρυσός εξετάζεται διδούς βάσανον φανεράν. Εν δε χρυσώ ανδρών αγαθών τε κακών τε νους έδωκ’ έλεγχον (ο χρυσός ελέγχεται πάνω σε πέτρινα ακόνια, δίδοντας έτσι απόδειξη της γνησιότητάς του. Όμως, πάνω στο χρυσό, η λογική ελέγχει το χαρακτήρα των καλών και των κακών ανθρώπων)

- Εν οδώ μη σπεύδειν (να μη τρέχεις να βγεις στο δρόμο - παραμελώντας άλλες αναγκαίες και ωφέλιμες ενασχολήσεις)

- Ένδον σκάπτε (να καλλιεργείς τον εαυτό σου)

- Επί σοφίαν μη επαίρου (μην περηφανεύεσαι για τη σοφία σου)

- Επί τα δείπνα των φίλων βραδέως πορεύου, επί δε τας ατυχίας, ταχέως (στα συμπόσια των φίλων σου να πηγαίνεις αργά, στις δυστυχίες τους γρήγορα)

- Έπου Θεόν (ακολούθησε το Θεό)

- Ερημία χρω (να ωφελείσαι από την απομόνωση)

- Έσο φιλαλήθης (να αγαπάς την αλήθεια)

- Εύφημος γίνου (να αποκτήσεις καλή φήμη)

- Εχθρούς αμύνου (να τιμωρείς τους εχθρούς)

- Ζευς ταπεινοί τα υψηλά και τα ταπεινά υψοί (ο Δίας ταπεινώνει αυτούς που υπερηφανεύονται και τους ταπεινούς τους εξυψώνει)

- Ζημίαν αιρού μάλλον ή κέρδος αισχρόν. Το μεν γαρ άπαξ σε λυπήσει, το δε αεί (να προτιμάς τη ζημιά, από το ανέντιμο κέρδος. Γιατί η μεν ζημιά θα σε λυπήσει μία φορά, ενώ το δεύτερο θα σε λυπεί συνεχώς)

- Ηδονήν φεύγε (να αποφεύγεις την ηδονή)

- Ήθος δοκίμαζε (να εξετάζεις τον χαρακτήρα)

- Ηρεμία χρήσθαι (να ζεις με ηρεμία)

- Θεράπευε φρόνησιν (να επιδιώκεις τη φρόνηση)

- Θυμού κρατείν ή Θυμού κράτει (να συγκρατείς τον θυμό σου)

- Ισχυρόν όντα πράον είναι, όπως οι πλησίον αιδώνται μάλλον ή φοβώνται (όταν είναι κανείς ισχυρός, πρέπει να είναι πράος, ώστε οι γύρω του μάλλον να τον σέβονται, παρά να τον φοβούνται)

- Κάλλιστον είναι βασιλέα τον μη μόνον του φοβερόν είναι φροντίζοντα (πάρα πολύ καλός είναι ο βασιλιάς εκείνος, ο οποίος φροντίζει να μην προξενεί μόνο φόβο)

- Κόλακας μίσει (να μισείς - να αποφεύγεις - τους κόλακες)

- Λέγοντα μη κινείν την χείραν, μανικόν γαρ (όταν μιλάς να μην χειρονομείς, γιατί αυτό είναι δείγμα τρέλας)

- Μαντικήν μη εχθαίρειν (να μη μισείς τη μαντική τέχνη, να την παραδέχεσαι)

- Μη απειλείν μηδενί (μην απειλείς κανέναν)

- Μη επιθυμείν αδυνάτων (να μην επιθυμείς τα αδύνατα)

- Μη ης επαχθής (να μη γίνεσαι φορτικός)

- Μη κακολόγει τους πλησίον (να μην κακολογείς τους πλησίον σου)

- Μη σπεύδε λαλών (μη βιάζεσαι όταν μιλάς)

- Μηδέν άγαν (τίποτα καθ’ υπερβολή - να μην κάνεις ή να μη λες. Αποδίδεται και στον Σόλωνα τον Αθηναίο)

- Νόμοις πείθου (να είσαι νομοταγής, να υποτάσσεσαι στους νόμους)

- Όνειδος έχθαιρε (να μισείς τη ντροπή)

- Οργής κρατείν (να συγκρατείς την οργή σου)

- Πίνων μη πολλά λάλει. Αμαρτήσει γαρ (όταν πίνεις να μην λες πολλά, διότι θα κάνεις σφάλματα)

- Πιστόν ουδέν (τίποτα δε μένει πιστό, αμετάβλητο)

- Πλήθος άρεσε (να επιδιώκεις τη δημοτικότητα)

- Πόνει μετά δικαίου (να συμπονείς εκείνον που έχει δίκαιο)

- Πράος ίσθι (να είσαι ήρεμος)

- Πράττε συντόμως (να ενεργείς με ταχύτητα)

- Πρεσβύτερον σέβου και Πρεσβύτερον αιδού (να σέβεσαι τους μεγαλύτερους)

- Πρόσεχε σαυτώ (να προσέχεις τα γύρω από σένα)

- Σοφόν το σαφές (σοφό είναι ό,τι είναι σαφές)

- Σπεύδε βραδέως (συντόμευε ό,τι κάνεις, αλλά χωρίς να βιάζεσαι)

- Ταχύτερον επί τας ατυχίας των φίλων ή επί τας ευτυχίας πορεύου (να τρέχεις κοντά στους φίλους σου ταχύτερα όταν αυτοί δυστυχούν, παρά όταν ευτυχούν)

- Την μάλιστα νόμων, ήκιστα δε ρητόρων ακούουσαν πολιτείαν αρίστην είναι (άριστη είναι η πολιτεία που υπακούει πάρα πολύ στους νόμους και πολύ λίγο στους ρήτορες)

- Τον άρχοντα χρήναι μηδέν φρονείν θνητόν αλλά πάντ’ αθάνατα (ο άρχων πρέπει τίποτα να μην σκέπτεται σαν θνητός, αλλά σαν αθάνατος)

- Τον τεθνηκότα μη κακολογείν (μην κακολογείς αυτόν που έχει πεθάνει)

- Τον τελευτηκότα μακάριζε (να μακαρίζεις και να θεωρείς ευτυχή αυτόν που έχει πεθάνει)

- Τύχη μη πίστευε (να μην εμπιστεύεσαι την τύχη)

- Υιοίς μη καταθάρρει (μη δίνεις ασυδοσία στα παιδιά σου)

- Υφορώ μηδένα (κανέναν να μην υποβλέπεις)

- Φίλοις ευνόει (να περιποιείσαι τους φίλους σου)

- Φίλους τίμα (να τιμάς τους φίλους σου)

- Φύλαττε εαυτόν (να προφυλάσσεις τον εαυτό σου)

- Χαλεπόν το τα απόρρητα σιωπήσαι και σχολήν - ή: «χολήν» - εύ διαθέσθαι και αδικούμενον δύνασθαι φέρειν (είναι δύσκολο να κρατάς τα μυστικά που δεν πρέπει να ειπωθούν, να χρησιμοποιείς σωστά τον ελεύθερο χρόνο σου - ή να συγκρατείς τα νεύρα σου - και να μπορείς να υπομένεις την αδικία που σου γίνεται)

- Χαλεπώτατον το γνώσκειν εαυτόν. Πολλά γαρ υπό φιλαυτίας έκαστον εαυτώ προστιθέναι (δυσκολότατο είναι να γνωρίσει κανείς τον εαυτό του. Διότι κάθε ένας, λόγω του εγωισμού του, προσθέτει πολλά καλά στο άτομό του που δεν τα έχει)

- Χρόνου φείδου (να κάνεις οικονομία στο χρόνο σου ή να ξοδεύεις με σύνεση το χρόνο σου)

- Ψεύδος αισχύνου (να μη λες ψέματα)

Μερικά ακόμα ρητά του Χίλωνα σε μετάφραση:

- Αγνότης σημαίνει εγκράτεια

- Δεν ωφελεί να τρέχει κανείς. Πρέπει απλώς να αναχωρεί εγκαίρως

- Η αρετή φέρνει φήμη στους ζωντανούς, δόξα στους νεκρούς και αθανασία στους ουράνιους

- Η ατυχία είναι η μόνη πλάστιγγα, στην οποία ζυγίζονται οι φίλοι

- Μάθε να τακτοποιείς σωστά τις υποθέσεις του σπιτιού σου

- Μην κακολογείς τους πλησίον σου, γιατί διαφορετικά θα ακούσεις πράγματα που θα σε λυπήσουν

- Να απεχθάνεσαι εκείνον που ασχολείται με ξένες δουλειές

- Να μη λες πάντα ό,τι σκέπτεσαι, να σκέπτεσαι, όμως, πάντα, ό,τι λες

- Τη φτώχεια να μη την φανερώσεις σε ανθρώπους, που δεν μπορούν να σε κάνουν πλούσιο

Πηγές: Εγκυκλοπαίδεια «Μαλλιάρης Παιδεία» (1984),
wikipedia,
el.wikiquote.org/Χίλων_ο_Λακεδαιμόνιος