Τί είναι η δυσπραξία;

Πρόκειται για μια Αναπτυξιακή Διαταραχή που επηρεάζει περίπου το 10% του πληθυσμού σε διαφορετική κλίμακα και συμπτωματολογία.

Ορίζεται ως «ένα έλλειμμα ή ανωριμότητα στην κίνηση» και σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να σχετίζεται με προβλήματα στη γλώσσα, την αντίληψη και τη σκέψη.

Μπορεί να διαγνωστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, το ποσοστό διάγνωσης της, όμως, σε πολύ μικρή ηλικία έχει αυξηθεί θεαματικά τα τελευταία χρόνια.

Σαφέστατα, μια πρώιμη ανίχνευση διευκολύνει και την πρώιμη παρέμβαση για τα παιδιά που εμφανίζουν την διαταραχή.

Άλλωστε συμβάλλει και στην φυσιολογική κοινωνικο-συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού, καθώς έχει λιγότερες πιθανότητες να αντιμετωπίσει προβλήματα αποδοχής από τους συνομήλικους ή αυτοεκτίμησης.

Πως εμφανίζεται στα παιδιά;

0-3 ετών:

Τα μωρά που πρόκειται να παρουσιάσουν δυσπραξία ενδέχεται να  εμφανίσουν οξυθυμία, ανησυχία και προβλήματα τροφής και συνήθως καθυστερούν να επιτύχουν τα αναπτυξιακά ορόσημα, παραδείγματος χάριν μπορεί να αδυνατούν να κάθονται μόνα τους ακόμα και σε ηλικία μεγαλύτερη από τους 8 μήνες.

προσχολική - πρώτη σχολική ηλικία:

Εάν δε διαγνωστεί νωρίτερα, μπορεί να προκαλέσει πολλά προβλήματα στα παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας όπως:

- υψηλά επίπεδα κινητικής δραστηριότητας

- υψηλά επίπεδα ευερεθιστότητας σε ήχους

- εκρήξεις θυμού χωρίς συγκεκριμένο ή προφανή λόγο

- αδεξιότητα στη κίνηση και τη βάδιση

- φτερουγίσματα στο τρέξιμο

- μεγάλη δυσκολία σε δραστηριότητες όπως το ποδήλατο (πετάλι)

- έλλειψη της αίσθησης του κινδύνου

- αδεξιότητα στο φαγητό

- μεγάλη δυσκολία στη λεπτή κινητικότητα

- ανωριμότητα στο παιδικό σχέδιο / ζωγραφική

- έλλειψη φανταστικού ή συμβολικού παιχνιδιού

- περιορισμένη δημιουργική ενασχόληση

- απομόνωση από ομάδα συνομηλίκων

- δυσκολία στην πλευρίωση

- επίμονες γλωσσικές δυσκολίες

- ευερεθιστότητα σε γεύσεις, οσμές, θορύβους, φως κ.τ.λ.

- περιορισμένη αντααπόκριση στην προφορική διδασκαλία

- προβλήματα στη κατανόηση

- προβλήματα συγκέντρωσης

7 ετών και άνω:

Από τα 7 χρόνια και σε όλη τη σχολική του ηλικία, το παιδί ενδέχεται να αντιμετωπίσει προβλήματα όπως:

- δυσκολίες προσαρμογής στη σχολική ρουτίνα

- δυσκολίες σε μαθήματα Φυσικής Αγωγής

- αργό ντύσιμο, δυσκολία στο δέσιμο κορδονιών κ.τ.λ.

- κακογραφία / δυσανάγνωστη γραφή

- κυριολεκτική χρήση της γλώσσας / δυσκολία κατανόησης χιούμορ

- αδυναμία στην απομνημόνευση περισσότερων από 2 - 3 οδηγιών / εντολών

- αργή ολοκλήρωση σχολικών εργασιών

- χτύπημα χεριών / παλαμάκια όταν διεγείρεται από χαρά

- συναισθηματική αστάθεια

- προβλήματα στον οπτικο-κινητικό συντονισμό

- αδυναμία δημιουργίας στενών φιλικών σχέσεων / σχέσεων εγγύτητας

- δυσκολίες στον ύπνο / συχνοί εφιάλτες

- σωματικές ενοχλήσεις όπως ημικρανίες κτλ.

Εδώ πρέπει να τονιστεί ότι η πρώιμη ανίχνευση και πρώιμη παρέμβαση σε περιπτώσεις παιδιών που πάσχουν από δυσπραξία είναι τεράστιας αξίας, καθώς πρόκειται για ένα πρόβλημα που με συνεχή και εντατική εκπαίδευση και φυσικά με τη συνεργασία παιδιού, ειδικών, γονέων και σχολείου μπορεί, αν όχι να θεραπευτεί, να αντιμετωπιστεί σε πολύ μεγάλο βαθμό.

Πηγή: www.dyspraxiafoundation.org,uk

(κείμενο της ψυχολόγου - MSc Ειδικής Αγωγής, Τατιάνας Πολυζώτη)

Η μεγαλύτερη λέξη στον κόσμο είναι ελληνική

Μοναδικό ρεκόρ κατέχει η ελληνική γλώσσα, καθώς η μεγαλύτερη πραγματική λέξη στον κόσμο υπάρχει στο έργο «Εκκλησιάζουσες» του Αριστοφάνη και αποτελείται από 172 γράμματα, 27 συνθετικά και 78 συλλαβές.

Ο Αριστοφάνης εκμεταλλεύεται στο έπακρον την εκπληκτική ευχέρεια της ελληνικής να σχηματίζει πολυσύλλαβες λέξεις, περιγράφοντας μέσα σε 172 γράμματα μια ολόκληρη συνταγή μαγειρικής, η οποία περιλαμβάνει ένα συνονθύλευμα τροφών.

Η αριστοφανική λέξη βρίσκεται στους στίχους 1169 - 1175 κι έχει καταγραφεί στο βιβλίο των Ρεκόρ Γκίνες:

«λοπαδοτεμαχοσελαχογαλεοκρανιολειψανοδριμυποτριμματοσιλφιολιπαρομελιτοκατακεχυμενοκιχλεπικοσσυφοφαττοπεριστεραλεκτρυονοπτοπιφαλλιδοκιγκλοπελειολαγῳοσιραιοβαφητραγανοπτερυγών»

Ο λεξιλογικός αυτός «σιδηρόδρομος» είναι δύσκολο να διαβαστεί απνευστί, ενώ με μια μικρή προσπάθεια μπορούμε να μεταφράσουμε:

«πάστοπεταλίδο - γαλεοσάλαχο - τούρσοπιπεράτο - μυαλοκόμματα - μελοπερεχύτο - μυτζηθρότυρο - τρύγονοκοτσύφο - τσιχλοπίτσουνα - ψήτοσουσουράδο - κοτοκέφαλα - άγριοπεριστέρο - λαγοκούνελα - στράγαλοπετμέζο - φτερουγόδιπλες»

Λάθη σε ξένες λέξεις

Λάθη σε ξένες λέξεις, που γίνονται εξαιτίας μονόπλευρης διδασκαλίας της αγγλικής:

G R A F F I T I

Εσφαλμένα προφέρεται στην Ελλάδα ως «γκράφιτι».

Επιπλέον, παρατηρείται γραμμένο και ανορθόγραφα ως «graffity» και, ακόμη χειρότερα, με, ανύπαρκτο βεβαίως, πληθυντικό (α λα αγγλικά) ως «τα graffities»!

Η λέξη είναι ιταλική - όχι αγγλική - και αποτελεί ήδη πληθυντικό αριθμό της λέξεως «il graffito» εκ του ρήματος «graffiare».

Z A R A

Τα Ισπανικά πολυκαταστήματα «Θάρα» που στην Ελλάδα είναι γνωστά, εσφαλμένα, ως «Ζάρα».

Σημειωτέον ότι το «ζ» στα ισπανικά προφέρεται ως «θ» ή «σ».

Οι Ισπανοί δεν μπορούν να προφέρουν με τίποτα το φθόγγο «ζ».

P I R A N H A S

Εσφαλμένα στην Ελλάδα είναι γνωστά ως «πιράνχας», ενώ η σωστή προφορά των σαρκοβόρων αυτών ιχθύων του Αμαζονίου είναι «πιράνιας».

Το «nh» στα πορτογαλικά (η λέξη είναι πορτογαλική) αντιστοιχεί στο φθόγγο «νι» όπως προφέρεται και το «ñ» στα ισπανικά ή το «gn» στα ιταλικά και γαλλικά.

C O E L H O

Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με το όνομα του Πορτογάλου συγγραφέα, Παόλο Κοέλιο, που εσφαλμένα αναφέρεται συχνά ως «Κοέλο».

Πηγή: www.xenesglosses.eu,

(κείμενο του Κωνσταντίνου Φαρίδη, μεταφράσεις και μαθήματα ιταλικής και ισπανικής γλώσσας, Λ. Πορφύρα 3, T.K. 546 46, Θεσσαλονίκη)

Οι Έλληνες του εξωτερικού λένε «όχι στα greeklish»

Η «εκστρατεία» του «Nectar e libro» συνεχίζεται!

Αυτήν τη φορά, φιλοξενούμε στον ιστοτόπο μας έναν Έλληνα, που ζει και εργάζεται στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.

Ο Γιώργος Ανδρονικίδης μιλάει για το φαινόμενο των «greeklish», τους κινδύνους που αντιμετωπίζει η ελληνική γλώσσα και την αποτυχία του εκπαιδευτικού μας συστήματος, για τα οποία επιχειρηματολογεί παρακάτω:

«Πολύς λόγος τελευταία για τα greeklish, παρακολουθώ κι εγώ από μακριά την υπόθεση... λες και αυτό το μόρφωμα, αυτή η μόδα, αποτελεί απειλή για την ελληνική γλώσσα.

Εννοείται ότι δεν μου αρέσουν και ούτε τα χρησιμοποιώ. Πρώτον, γιατί στα μάτια μου μοιάζουν αντιαισθητικά και δεύτερον το θεωρώ χαζό να χρησιμοποιώ την παραλλαγμένη μορφή του αλφάβητου που εγώ, ως Έλληνας, διέδωσα. Με άλλα λόγια, όταν μπορώ να κάνω χρήση του αυθεντικού, δεν θα διαλέξω την ρέπλικα.

Έχουν πιάσει πολλοί τους πιτσιρικάδες από τα μούτρα, όμως, για τα greeklish. Διαφωνώ κάθετα. Για μένα μεγαλύτερο κίνδυνο αντιμετωπίζει η γλώσσα από κάποιες σκέψεις (ευτυχώς δεν έγιναν αποφάσεις) περί καθιέρωσης της αγγλικής ως δεύτερης επίσημης γλώσσας, ή εκείνη την φαεινή ιδέα που έλεγε ότι πρέπει να καταργήσουμε κάθε δίφθογγο.

Όσο για τα παιδιά, και αναφέρομαι στους έφηβους, γιατί αυτοί είναι που κυρίως «παίζουν» με τη γλώσσα (και καλά κάνουν), άποψή μου είναι ότι τα greeklish είναι η δική τους γλωσσική επανάσταση να το πω έτσι. Το δικό τους «γαμώτο»... Αλλά γιατί... Γιατί σε ό,τι αφορά ΚΑΙ την εκμάθηση της γλώσσας, το εκπαιδευτικό μας σύστημα έχει αποτύχει οικτρά. Πετάνε τα παιδιά στον ωκεανό της ελληνικής γλώσσας, χωρίς να τους έχουν διδάξει να κολυμπάνε στα ρηχά.

Από παραδείγματα... άπειρα. Οι μεγαλύτεροι ας πάμε κάποια χρόνια πίσω, διδασκαλία αρχαίων ελληνικών. Για κάποιους, πιο βασανιστική και από την άλγεβρα. Γιατί ο τρόπος με τον οποίον τα διδάχθηκες «φώναζε» από μακριά, «πρόκειται για νεκρή γλώσσα, μην ασχολείστε»... Και όμως, εσύ έπρεπε να παπαγαλίσεις χρόνους ανώμαλων ρημάτων, δοτικές και έχει ο Θεός. Σκέψου για μια στιγμή μόνο πόσο ΠΑΡΑΛΟΓΟ ακούγεται το ότι έπρεπε να παπαγαλίσεις την ίδια σου τη γλώσσα! 

Και όλο μιλούσαν για τους αρχαίους Έλληνες, σαν κάτι ξένο, σαν να μην είσαι εσύ συνέχεια της αλυσίδας. Την ώρα που στο εξωτερικό η αρχαία Ελλάδα αποθεώνεται εδώ και δεκαετίες, εσύ εδώ επέμενες (και καθένας που είχε βαρύνουσα θέση στο εκπαιδευτικό σύστημα έκανε τα πάντα για να σε «βοηθήσει») να την θάβεις κάτω από το χαλάκι.

«Έλα μωρέ, πού θα μου χρησιμεύσουν τα αρχαία» έλεγες... και η πλάκα είναι ότι είχες δίκιο. Γιατί ο δάσκαλος ποτέ δεν σου είπε ότι η απλή ανάγνωση των αρχαίων ελληνικών κειμένων είναι από τα καλύτερα δυναμωτικά της μνήμης. Γιατί κανείς ποτέ δεν έκανε την σύνδεση των αρχαίων ελληνικών με τα μαθηματικά. Ίσως, το μόνο που θυμάσαι να είναι οι άγνωστοι «ψ» και «χ»... πρόσθεσε, όμως, ένα «υ» και ένα «η» και έχεις την λέξη «ψυχή»... τόσο απλό ήταν και κανείς δεν στο είπε, έστω για πλάκα.

Μάθαινες και μάθαινες λέξεις, ρήματα, υποτακτικές κτλ... και κανείς ποτέ δεν σου ζήτησε να σχηματίσεις μια πρόταση ρε αδερφέ. Μάθαινες δηλαδή μια γλώσσα που κανείς ποτέ δεν σου ζήτησε να χρησιμοποιήσεις... ΠΟΤΕ! Και κάπως έτσι χάθηκε αυτό το τρένο...

Να πάμε όμως και στα πιο «πρόσφατα»... σου διάβαζαν Ελύτη και Καζαντζάκη και αντί να σου δώσουν τον τρόπο να νιώσεις τη δόνηση των λέξεων, αντί να σε βοηθήσουν να δεις την Ελλάδα μέσα από τα γραπτά τους και την ίδια τους τη ζωή, σου ζάλιζαν το κεφάλι με σταυρωτές ομοιοκαταληξίες και τα περίφημα «καλολογικά» στοιχεία.

Και όταν ερχόταν η ώρα της εξέτασης, αντί να σε ρωτήσουν «παιδί μου τι ένιωσες εσύ απ' το κείμενο, τι σου άρεσε και τι όχι», σε ρωτούσαν «τι θέλει να πει ο ποιητής»... Ρε τι με νοιάζει τι θέλει να πει ο ποιητής... Ο ποιητής μπορεί να μη θέλει να πει και τίποτα... Το θέμα είναι εγώ τι καταλαβαίνω άμα διαβάζω την «Ασκητική» ή το «Άξιον Εστί»... Ευτυχώς δηλαδή που κάποια ποιήματα γίνανε τραγούδια, αλλιώς θα τα είχε φάει το μαύρο σκοτάδι.

Τώρα θα μου πεις, «και πώς να τα διδάξουμε αυτά τα κείμενα να τα κάνουμε ελκυστικά»... Ειδικός δεν είμαι αλλά λέω με το μυαλό μου, άμα διαβάσεις ένα κείμενο του Καζαντζάκη και πεις στα παιδιά «διαβάστε, πάρτε τις 20 λέξεις που σας έκαναν μεγαλύτερη εντύπωση, ανοίξτε το λεξικό, βρείτε συνώνυμα και με αυτά τα υλικά κάντε ένα σύντομο ποιηματάκι, σαν χιπ-χοπ» ε, νομίζω ότι στα αυτιά των παιδιών θα ακουστεί «κουλ»...

Ποιος μίλησε στα παιδιά για τα τραγούδια της τάβλας, που κάθονταν γύρω από το τραπέζι και στη στιγμή είχαν έτοιμα τραγούδια... Ποιος ψιθύρισε στο αυτί των παιδιών ότι τα κρητικά και τα ποντιακά έχουν στοιχεία και από την αρχαία ελληνική και όμως ακούγονται «σύγχρονα»... Ποιος τους είπε ποτέ «ρε εσείς, εκεί στα Επτάνησα μιλάνε σαν να τραγουδάνε»... Τέλος, ποιος τους είπε ότι οι κομπιουτεράδες ψάχνονται με τα αρχαία ελληνικά και πώς θέλουν να αποκωδικοποιήσουν τη δομή τους, για να κατασκευάσουν καινούρια, πιο «δυνατά», λειτουργικά συστήματα... Αυτό κι αν είναι «κουλ», έτσι;

Κανείς... Αντί να βάλουν τη γλώσσα δίπλα, μέσα στα παιδιά, να τους μάθουν ότι η γλώσσα είναι σύμμαχος, είναι όπλο και ότι άμα θες να είσαι «κουλ» πρέπει να μπορείς να εκφράζεις τις σκέψεις σου και ο τρόπος να το κάνεις αυτό είναι να γνωρίζεις τη γλώσσα, έβαλαν τη γλώσσα απέναντι στα παιδιά, τιμωρό και μπαμπούλα ταυτόχρονα και καταδίκασαν τα παιδιά σε ένα περίεργο και επικίνδυνο είδος αφωνίας. Και αυτό δεν είναι τυχαίο φυσικά, αλλά δεν είναι και του παρόντος επίσης να το εξηγήσω.

Αλλά τα παιδιά, ειδικά σήμερα, δεν «μασάνε». Είναι η πιο έξυπνη γενιά. Δεν μιλάω για εκπαίδευση και γνώση, μιλάω για εξυπνάδα. Σκίζουν. Και έτσι πήραν την γλώσσα, που εμείς τους δώσαμε και της έκαναν «ρεμίξ» να το πούμε έτσι, της άλλαξαν τα φώτα, γιατί ΝΟΜΙΖΟΥΝ ότι δεν «κολλάει» με τις ανάγκες τους, με την «σπίντα» τους.

Δικό μας το λάθος. Η πιτσιρικαρία από ένστικτο μετατράπηκε σε εικονοκλάστες και εμείς σαν ενήλικες του '50 μιλάμε για την νεολαία και για το πού τραβάει. Επ’ αυτού έχω νέα! Η νεολαία τραβάει προς το μέλλον, δεν ξέρει το δρόμο, αλλά το μυρίζεται και ψάχνεται. Και με τον δικό της πολλές φορές κυνικό τρόπο μας απλώνει το χέρι, αλλά εμείς κοιμόμαστε τον ύπνο του δικαίου. 

Καταφέραμε την γλώσσα μας, ένα θαύμα του ανθρώπινου πνεύματος να το απονευρώσουμε με την στενοκεφαλιά μας και τις ίδιες παλιές και αποτυχημένες συνταγές. Και φυσικά τα παιδιά το έφτυσαν. Γιατί ξέρουν μόνο την στυφή πλευρά του πράγματος.

Αλλά δεν ανησυχώ, όπως όλοι μας, μια μέρα από μόνοι τους (δυστυχώς) θα καταλάβουν το μεγαλείο και τον πλούτο της. Είναι όπως όταν είσαι έφηβος και γουστάρεις να τρως χάμπουργκερ κάθε μέρα, μια μέρα ξυπνάς, έχεις πατήσει τα 30κάτι και ξαφνικά ανακαλύπτεις ότι τα γεμιστά της μάνας σου είναι ο μεγαλύτερος γαστρονομικός έρωτας της ζωής σου.»...

Όχι στα greeklish

Αλκυονίδες ημέρες

Έτσι λέγονται οι μέρες του Ιανουαρίου, κατά τις οποίες επικρατεί καλός καιρός, με ηλιοφάνεια.

Οι Αλκυονίδες πήραν το όνομά τους από ένα μύθο σχετικό με το πτηνό «Αλκυόνη», που αποτελεί την αλληγορική σημασία του ομώνυμου αστέρα.

Ο αστέρας «Αλκυόνη» ήταν ορατός στο σύμπλεγμα των Πλειάδων, ως κορωνίδα της Πούλιας, που σημαίνεται ως προς το ζενίθ στην υψηλότερη περιοχή του ουράνιου θόλου.

Όλες οι συνεχόμενες ημέρες, που είναι ορατός ο αστέρας, ήταν πολύ φυσικό να ονομασθούν έτσι.

Κατά τη διάρκεια των αλκυονίδων ημερών, την περίοδο του χειμώνα, δεν υπάρχουν άνεμοι.

Ο καιρός είναι ψυχρός, παράλληλα όμως και ηλιόλουστος.

Αλκυονίδες ημέρες δεν παρατηρούνται κάθε χρόνο, καθώς υπάρχουν και χρονιές, όπως το 1947, που δεν αυτές εμφανίστηκαν.

Συνήθως, είναι οι 15 αίθριες ημέρες, οι οποίες λαμβάνουν χώρα στη χώρα μας το διάστημα από 15 Δεκεμβρίου έως 15 Φεβρουαρίου, δηλαδή στην καρδιά του χειμώνα.

Όσον αφορά στη μυθολογία, η Αλκυόνη ήταν κόρη του Αιόλου, του θεού των ανέμων.

Ζούσε ευτυχισμένα με τον άντρα της, τον Κήυκα.

Οι δυο τους παρομοίαζαν τους εαυτούς τους με το Δία και την Ήρα, κάτι το οποίο εξόργισε τον Δία, που μεταμόρφωσε τον Κήυκα σε όρνιο.

Η Αλκυόνη έψαχνε ταραγμένη να βρει τον αγαπημένο της σύζυγο, προκαλώντας τη λύπηση των θεών του Ολύμπου, οι οποίοι τη μεταμόρφωσαν σε θαλασσοπούλι, για να τον αναζητά βλέποντας καλύτερα από ψηλά .

Ήταν πτηνό, το οποίο δε γεννούσε την άνοιξη, όπως τα υπόλοιπα πουλιά, αλλά τον χειμώνα, μέσα στο κρύο.

Εξαιτίας των κυμάτων της θάλασσας και του βαρύ χειμώνα, χάνοντας τα μικρά της και τα αυγά.

Για τον λόγο αυτόν, το πτηνό έκλαιγε συνεχώς.

Οι θεοί του Ολύμπου λυπήθηκαν την Αλκυόνη άλλη μία φορά.

Ο Δίας πρόσταξε για 15 μέρες μέσα στον Ιανουάριο να σταματούν οι άνεμοι, για να μπορέσει το πτηνό να κλωσήσει τα αυγά του και τα πουλάκια να μπορέσουν να πετάξουν.

Η Αλκυόνη (αρχαία ελληνικά: «Αλκυών», επιστημονική ονομασία: «Alcedo Atthis») είναι θαλάσσιο αποδημητικό πτηνό, το οποίο ονομάζεται ακόμα ψαροπούλι, θαλασσοπούλι ή μπιρμπίλι της θάλασσας.

Συμβολίζει τη γαλήνη και την προστασία.

Φθάνει σε μήκος τα 18 εκατοστά.

Έχει λεπτά και κοντά πόδια, ενώ το σώμα της είναι ασυνήθιστα μικρό.

Το κεφάλι της Αλκυόνης είναι δυσανάλογα μεγάλο σε σχέση με το σώμα.

Το ράμφος της στην άκρη είναι οξύ.

Το φτέρωμά της παρουσιάζει ποικιλία χρωμάτων.

Είναι άγριο πτηνό, με σχετικά κοντά φτερά και πετά σε ευθεία, χαμηλά και σε μικρές αποστάσεις.

Η Αλκυόνη κατοικεί σε όχθες ποταμών, λιμνών, ιχθυοτροφείων καθώς και σε βραχώδεις ή θαμνώδεις ακτές των θαλασσών.

Γεννά από 5 έως 9 αυγά στις σχισμές των βράχων της θάλασσας.

Τρέφεται με ψάρια και το κρέας της δεν είναι νόστιμο.

Αντίθετα, το φτέρωμά της είναι περιζήτητο για στολισμούς γυναικείων ενδυμάτων και καπέλων.

Σύμφωνα με ένα μεσαιωνικό μύθο, το χρώμα της Αλκυόνης στην αρχή ήταν το γκρίζο.

Όμως, όταν πραγματοποιήθηκε ο βιβλικός κατακλυσμός, πέταξε ψηλά και το στήθος της έγινε κόκκινο από τον ήλιο, ενώ η ράχη της μπλε από το χρώμα του ουρανού.

Για τη συζυγική πίστη των Αλκυόνων, αναφέρεται πως όταν ο σύζυγος της Αλκυόνης γεράσει και δεν μπορεί να πετάξει πια, τότε το θηλυκό τον παίρνει στους ώμους του και τον μεταφέρει πάντοτε μαζί του, τον ταΐζει και τον περιποιείται ως το θάνατο.

Χρήσιμες ελληνικές λέξεις

Κατά τη διάρκεια επίσκεψής μας στο www.youtube.com, ώστε να ανακαλύψουμε ενδιαφέροντα βίντεο για όσους επιθυμούν να μάθουν ελληνικές λέξεις, βρήκαμε αρκετό υλικό, το οποίο και προβάλλουμε.

Αν γνωρίζετε κάποιο πρόσωπο που ενδιαφέρεται να μάθει ελληνικές λέξεις ή να πραγματοποιήσει τις καλοκαιρινές διακοπές του στη χώρα μας, πιστεύουμε ότι τα συγκεκριμένα βίντεο θα του φανούν αρκετά χρήσιμα.

Αν ανακαλύψετε κι εσείς παρόμοια βίντεο, μπορείτε να μας τα στείλετε, για να τα αναδείξουμε μέσα από το ιστολόγιό μας.

Το «Nectar e Libro» στο Facebook

Οι φίλοι του ιστολογίου μπορούν πλέον να μας βρουν και στο facebook.

Πληκτρολογείστε:

https://www.facebook.com/NectarLibro

και κάντε «like»!

Πληροί

Υπάρχει μία ιδιαιτερότητα στο «πληρώ» σε σχέση με τα υπόλοιπα ρήματα.

Στο δεύτερο, τρίτο ενικό και τρίτο πληθυντικό πρόσωπο γράφεται πάντοτε με «οι», δηλαδή «εσύ πληροίς», «αυτός πληροί», «εσείς πληροίτε*».

Αυτό συμβαίνει, επειδή ακολουθεί την κλίση των συνηρημένων ρημάτων της αρχαίας ελληνικής σε «-όω» (πληρόω - ώ, όπως δηλόω - ώ).

Δεν έχει υποστεί αλλαγή στο πέρασμα των ετών, για το λόγο αυτόν διατηρείται η αρχαιοελληνική κλίση.

Τα ρήματα που ακολουθούν τη συγκεκριμένη κλίση είναι ελάχιστα.

Αν παρατηρήσετε διαφορετική γραφή (= πληρείς, πληρεί, πληρείτε) είναι λάθος!

Η σωστή κλίση του ρήματος στον ενεστώτα: πληρώ, πληροίς, πληροί, πληρούμε, πληροίτε*, πληρούν.

* Κανονικά είναι «πληρούτε» αλλά δε χρησιμοποιείται καθόλου στις ημέρες μας, καθώς έχει «επιβιώσει» το «πληροίτε»

Τοις εκατό

Το σωστό είναι «τοις εκατό» κι όχι «τα εκατό», όπως χρησιμοποιείται αρκετές φορές σε προφορικό ή γραπτό λόγο.

Για παράδειγμα: «χίλια τοις εκατό», «ποσοστό επί τοις εκατό» κ.τ.λ.

Μπορεί να αντικατασταθεί και με το σύμβολο %.

Παρόμοιο σύμβολο αποτελεί και το ένα επί τοις χιλίοις ‰ (υποδεικνύει ότι ένας αριθμός διαιρείται με το χίλια).

«Όχι στα greeklish», με τον Ματθαίο Γιαννούλη

Σεβόμενο την ελληνική γλώσσα, το «nectar e libro» ξεκινά την εκστρατεία «όχι στα greeklish*».

Εκτός των άλλων, θα δημοσιεύονται, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, στον ιστοτόπο μας απόψεις καλλιτεχνών, με στόχο την πληροφόρηση του κοινού και τη διάσωση της ελληνικής γλώσσας.

Το «όχι στα greeklish» έχει την τιμή να ξεκινήσει την εκστρατεία του με την άποψη του γνωστού καλλιτέχνη, Ματθαίου Γιαννούλη, η παρουσία του οποίου είναι μεγάλη και σημαντική στο χώρο του ελληνικού παραδοσιακού και νησιώτικου τραγουδιού:

«Γενικά, θα ήθελα να σου αναφέρω δύο πράγματα. Τα "greeklish" για μένα είναι κάτι, που απλά δείχνει βιασύνη στο γράψιμο... και τίποτε άλλο.

Από την πλευρά μου, δε θα μπορούσα να γράφω με αυτόν τον τρόπο, αν και στην αρχή της ενασχόλησής μου με τους υπολογιστές, το έκανα έστω για λίγο, αναγκαστικά έως ότου προσαρμοστώ.

Καλό είναι να χρησιμοποιούμε την ελληνική μας, η οποία αποτελεί τη μητέρα όλων των γλωσσών, ακόμα κι αν είμαστε ανορθόγραφοι! Πραγματικά, δεν πειράζει καθόλου! Εξάλλου, από τα λάθη μας μαθαίνουμε.

Τα παιδιά μου δε γράφουν σε μορφή "greeklish". Γενικά, είμαι άνθρωπος με αυστηρές, ελληνικές αρχές.

Ένα δεύτερο ζήτημα, που θα ήθελα να θέσω πέρα από τα "greeklish", είναι το γεγονός ότι γονείς επιτρέπουν να ακούγεται η τουρκική γλώσσα μέσα στο σπίτι τους.

Αυτό γίνεται μέσω των φτηνο-σήριαλ, που μας διοχετεύουν στην τηλεόραση, κάτι το οποίο τείνει να γίνει τρόπος ζωής.

Ως Ματθαίος, έχω απαγορεύσει στο σπίτι μου να ακούγεται αυτή η γλώσσα, γιατί δε μου αρέσει να τη μαθαίνουν και να την ακούνε τα παιδιά μου.

Κατά την άποψή μου, είναι σκόπιμο να αναπτύξετε και αυτό το θέμα στην ιστοσελίδα σας».

* Greeklish: γραφή της ελληνικής γλώσσας με λατινικούς χαρακτήρες

Κουκουβάγια

Η κουκουβάγια (= γλαύξ) αποτελεί σύμβολο σοφίας και σύνεσης.

Η παράδοση αυτή προέρχεται από την ελληνική μυθολογία, όταν η Αθηνά, η θεά της φρόνησης, εντυπωσιάστηκε από τα μεγάλα μάτια και τη σοβαρή εμφάνισή της.

Έκτοτε είναι το αγαπημένο πουλί και έμβλημα της θεάς Αθηνάς, που την συντροφεύει σε πολλά αγάλματα. Άλλωστε, στην Παλλάδα οφείλει και το λατινικό της όνομα, «Athene Noctua».

Η κουκουβάγια προστατεύτηκε και κατοίκησε στην Ακρόπολη.

Καθώς, όμως, η θεά Αθηνά, εκτός από θεά της σύνεσης και της σοφίας, είναι και η θεά του πολέμου, η κουκουβάγια έγινε ο προστάτης που συνόδευε τον ελληνικό στρατό στον πόλεμο.

Εάν μια κουκουβάγια πετούσε πάνω από τους Έλληνες στρατιώτες πριν από μια μάχη, αποτελούσε σημάδι νίκης.

Πιο συγκεκριμένα και σύμφωνα με τον Αριστοφάνη («Σφήκες»), η επίτευξη μιας νίκης κατά των Περσών οφείλεται στην πτήση μιας κουκουβάγιας, η οποία χρησιμοποιήθηκε από τη θεά Αθηνά ως αγγελιοφόρος, «Γλαύξ γάρ ημών, πριν μάχεσθαι, τον στρατόν διέπτατο».

Οι κάτοικοι της Αθήνας πίστευαν πως η θεά Αθηνά έπαιρνε συχνά τη μορφή μιας κουκουβάγιας, όταν ήθελε να παρουσιαστεί στους ανθρώπους.

Προστάτευε, επίσης, το αθηναϊκό εμπόριο και την τιμούσαν με την παρουσία της φιγούρας της στη μία πλευρά των αθηναϊκών νομισμάτων.

Σήμερα, η κουκουβάγια «Athene Noctua» υπάρχει σχεδόν σε όλες τις ηπείρους, από τη δυτική Ευρώπη και τη βόρεια Αφρική μέχρι την κεντρική Ασία και την Κίνα.

Έχει εισαχθεί στην Αγγλία εδώ και περίπου εκατό χρόνια.

Ζει σχετικά κοντά στον άνθρωπο, που την συμπεριέλαβε σε δημοτικά τραγούδια, μύθους και παροιμίες.

Τα μεγάλα μάτια της και η στάση του σώματός της είναι τα κύρια χαρακτηριστικά που της προσδίδουν σοφία.

Όμως, όταν αντιληφθούμε τον τρόπο ζωής του εν λόγω αρπακτικού, καταλαβαίνουμε ότι δεν είναι μόνο η εμφάνιση της που την κάνει σοφή.

Η φύση την έχει προικίσει με μοναδικές ικανότητες.

Οι ακραίες φωτιστικά συνθήκες στις οποίες κυνηγά, συντέλεσαν στο να αποκτήσει άριστη όραση και ακοή.

Είναι μικρό αρπαχτικό με μήκος, από το άκρο του ράμφους ως το άκρο της ουράς, 19 - 27.5 εκατοστά (συνήθως 22 εκατοστά) και άνοιγμα φτερών 55 έως 61 εκατοστά.

Η κουκουβάγια ανήκει στην οικογένεια των γλαυκών, όπως και ο μπούφος, η γλαύκα, ο γκιώνης, ο χούχουλας κτλ.

Είναι το δεύτερο μικρότερο μέλος της οικογένειας και το συναντάμε στην Ελλάδα με μέσο βάρος 124 - 250 γραμμάρια.

Αναγνωρίζεται από το μέγεθος του, τη σχεδόν στρογγυλή μορφή του και το μεγάλο κεφάλι.

Το πάνω μέρος του πτηνού είναι σκούρο καστανό που διακόπτεται από λευκές κηλίδες και γραμμές.

Το κάτω μέρος είναι υπόλευκο με μεγάλες καστανές ραβδώσεις.

Το χαμηλό μέτωπο και τα μεγάλα κίτρινα μάτια της προσδίδουν μια άγρια, σκυθρωπή όψη.

Τα μάτια της κουκουβάγιας κοιτάνε προς τα εμπρός όπως και όλων των μελών της οικογένειας των γλαυκών.

Το κίτρινο χρώμα των ματιών υποδηλώνει ότι το πτηνό κυνηγά με το φως του ήλιου, είναι δηλαδή ημινυχτόβιο.

Της αρέσει να κυνηγά το σούρουπο και την αυγή χωρίς, όμως, να αποκλείεται και το νυχτερινό κυνήγι.

Για την τέλεια εκμετάλλευση του υπάρχοντος φωτός, ο οφθαλμός έχει πάρει κωνικό σχήμα, με το πίσω μέρος να καταλήγει σε μυτερό σημείο επιτρέποντας την κουκουβάγια να βλέπει με πολύ λίγο φως.

Όμως, το μεγάλο μέγεθός της είχε ως αποτέλεσμα τα μάτια της κουκουβάγιας να παραμείνουν ακίνητα αναγκάζοντας την να περιστρέφει το κεφάλι της προς το σημείο που θέλει να δει.

Έχει  αναπτύξει επιπλέον σπονδύλους στον αυχένα της, οι οποίοι της επιτρέπουν να περιστρέψει το κεφάλι της 270 μοίρες.

Η τέλεια όραση της στις μεσαίες αποστάσεις και στις ακραίες φωτιστικά συνθήκες έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση αστιγματισμού.

Η «Athene Noctua» δεν μπορεί να εστιάσει σε πολύ κοντινές αποστάσεις, για αυτό το σκοπό χρησιμοποιεί τις ειδικές φτερούγες που υπάρχουν γύρω από το ράμφος της, έτσι ώστε να εντοπίζει την τροφή της.

Είναι εφοδιασμένη με ένα μικρό κοφτερό κυρτό ράμφος και πολύ δυνατά και θανατηφόρα νύχια, με τα οποία πιάνει τη λεία της.

Στο κάθε ένα από τα τρία νύχια της υπάρχει ένα μικρό αυλάκι στο μέσα μέρος.

Πιθανό είναι ότι τα αυλάκια υπάρχουν για να εισρέει αέρας από την πληγή στο εσωτερικό της λείας της, ώστε να μπορεί να τη θανατώνει πιο γρήγορα και αποτελεσματικά.

Τέλος, η κουκουβάγια για να θανατώσει τη λεία της τη χτυπά με το δυνατό ράμφος της στο πίσω μέρος του κεφαλιού της.

Μοναδική είναι και η ακοή της, πράγμα άγνωστο στους περισσότερους.

Στο σκοτάδι η αίσθηση της ακοής χρησιμεύει στο να εξισορροπεί την έλλειψη της απόλυτα νυκτόβιας όρασης της.

Η ικανότητα της να φιλτράρει τους ήχους της φύσης έχει ως αποτέλεσμα να ακούει μόνο όσους αντιστοιχούν σε θηράματα ή κινδύνους.

Έτσι, παραμένει ακίνητη χωρίς κανένα θόρυβο να της αποσπά την προσοχή, εκτός αν ο θόρυβος αυτός αντιστοιχεί σε κάτι που την αφορά.

Όμως, σημαντικότερο ρόλο στη λειτουργία της ακοής παίζει η ασύμμετρη θέση των αυτιών στο κεφάλι.

Πιο συγκεκριμένα, το δεξί αυτί είναι συνήθως τοποθετημένο πιο ψηλά από ότι το αριστερό, με αποτέλεσμα ο ήχος να φτάνει στο δεύτερο αυτί καθυστερημένα κατά δέκατα του δευτερόλεπτου.

Έτσι, η χρονική διαφορά μεταξύ της καταγραφής του ίδιου ήχου της δίνει τη δυνατότητα εύρεσης του αυθεντικού σημείου της ηχητικής πηγής.

Με αυτόν τον τρόπο, δημιουργεί έναν εικονικό χάρτη δίκην «ραντάρ».

Σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του «ραντάρ» παίζουν τα ευαίσθητα φτερά του προσώπου που είναι έτσι τοποθετημένα, ώστε να καθοδηγούν τους ήχους προς τα αυτιά.

Μόλις ακούσει τη λεία της, στρέφει το κεφάλι προς τη πηγή του ήχου.

Με την οξεία όραση της και το πλατύ της πρόσωπο να λειτουργεί ως «ραντάρ» εντοπίζει την ακριβή θέση του θηράματος και επιτίθεται με επιτυχία.

Εκτός από το μέγεθος, διαφέρει από τα άλλα αρπαχτικά της ίδιας οικογένειας και στον τόπο διαμονής, με προτίμηση τις ανοιχτές εκτάσεις, τις κατοικημένες από τον άνθρωπο περιοχές και τους αγρούς, αποφεύγοντας τα πυκνά δασώδη μέρη.

Η κουκουβάγια βρίσκει την δική της περιοχή χωρίς, όμως, να χτίζει τη δικιά της φωλιά.

Εκμεταλλεύεται έτοιμες φωλιές, όπως κουφάλες δέντρων, κουνελότρυπες, μάντρες, αποθήκες και παλιά κτίρια.

Σε κάθε περιοχή υπάρχουν τρεις ή τέσσερις φωλιές.

Τον Μάρτιο, το ζευγάρι θα αποφασίσει ποια φωλιά θα χρησιμοποιήσει.

Κατά το μήνα αυτόν, το κάλεσμα του αρσενικού πουλιού ακούγεται μέρα και νύχτα.

Τέλη Απριλίου, το θηλυκό γεννά 3 έως 5 αυγά, χρώματος λευκού.

Τα αυγά κλωσά μόνο το θηλυκό για περίπου 4 βδομάδες.

Το αρσενικό ασχολείται με την εξασφάλιση τροφής.

Μετά την εκκόλαψη, οι γονείς θα συνεχίσουν να τα προσέχουν για ακόμη 5 έως 7 βδομάδες.

Τρέφεται με μεγάλα έντομα, βατράχια, ποντίκια, σαύρες και σπανιότερα μικρά πουλιά.

Αυτές οι διατροφικές της συνήθειες την κατατάσσουν ως ένα από τα πιο χρήσιμα για τον άνθρωπο πτηνά.

Η κουκουβάγια δεν αποτελεί απειλούμενο είδος, όμως ο πληθυσμός της σίγουρα έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια.

Δεν έχει πολλούς φυσικούς εχθρούς, αν και σε πολλά μέρη λανθασμένα θεωρείται προάγγελος θανάτου, με αποτέλεσμα τη δίωξή της.

Η κουκουβάγια, εκτός από σύμβολο σοφίας και σύνεσης, αποτελεί στοιχείο της φυσικής κληρονομιάς του τόπου μας.

Πηγή: www.elliniko-panorama.gr

(κείμενο του Νάσου Ναλμπάντη,

με την πολύτιμη βοήθεια

της Παναγιώτας Ιωαννίδου)

Νίπτω τας χείρας μου

Προήλθε από τη φράση του Κατά Ματθαίον Ευαγγελίου (27.24):

«ἰδὼν δὲ ὁ Πιλᾶτος ὅτι οὐδὲν ὠφελεῖ ἀλλὰ μᾶλλον θόρυβος γίνεται, λαβὼν ὕδωρ ἀπενίψατο τὰς χεῖρας ἀπέναντι τοῦ ὄχλου, λέγων, Ἀθῷός εἰμι ἀπὸ τοῦ αἵματος τούτου· ὑμεῖς ὄψεσθε».

Σημαίνει ότι κάποιος αποποιείται κάθε ευθύνη για τις συνέπειες μιας απόφασης, με την οποία διαφωνεί.

Πηγή: wikipedia

Φιλάω και φυλάω

«Φιλάω - ώ» σημαίνει ασπάζομαι, δίνω - ανταλλάσσω φιλί, ακουμπώ τα χείλη μου με τρυφερότητα σε κάποιον.

Χρησιμοποιείται και μεταφορικά ως αποχαιρετισμός, στο τέλος επιστολής, συνάντησης ή τηλεφωνήματος (= σε φιλώ).

Επίσης, σημαίνει ορκίζομαι (= φιλάω σταυρό), στέλνω χαιρετίσματα σε κάποιον (= φίλησε μου τον…) και κάνω ταπεινωτικές ενέργειες για να καταφέρω κάτι (= φιλάω κατουρημένες ποδιές).

«Φυλάω», «φυλάσσω» σημαίνει προστατεύω κάποιον - κάτι από ενδεχόμενη επίθεση ή αναλαμβάνω να αποκρούσω ενδεχόμενη επίθεση κάποιου (π.χ. σε ομαδικά αθλήματα).

Επίσης, χρησιμοποιείται στο κρυφτό, όταν το παιδί κρατά κλειστά τα μάτια του μέχρι να μετρήσει έως έναν αριθμό και να προλάβουν να κρυφτούν οι συμπαίκτες του.

Πηγή: wikipedia

Μέλη

Πριν μερικές ημέρες, παρατηρήσαμε σε κείμενο το οποίο αναρτήθηκε σε ιστοσελίδα, τη λέξη «μέλοι», κάτι το οποίο φυσικά είναι λάθος.

Αν και πληθυντικός, τα «μέλη» γράφονται με «-η».

«Μέλος» είναι το τμήμα του σώματος ή το άτομο, το οποίο εντάσσεται σε μία ομάδα, σύλλογο κτλ.

Ψηλά και ψιλά

«Ψηλά» σημαίνει σε μεγάλο ύψος ή μεταφορικά σε υψηλή θέση (π.χ. Κάποτε θα φτάσει ψηλά).

Επίσης, υπάρχουν μερικές εκφράσεις, που περιλαμβάνουν τη συγκεκριμένη λέξη.

Για παράδειγμα: «πήρε ψηλά τον αμανέ» (= έχει αποκτήσει μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του, καβάλησε το καλάμι) και «χέσε ψηλά κι αγνάντευε» (= χυδαίο, έκφραση απαισιοδοξίας)

«Ψιλά» είναι τα κέρματα, το χρηματικό ποσό μικρής αξίας ή τα πολύ μικρά και δύσκολο να τα διακρίνεις αντικείμενα κ.α. (π.χ. προσοχή στα ψιλά γράμματα).

Πηγή: wikipedia

Γηραιά ήπειρος

Με τον όρο «Γηραιά Ήπειρος» είναι γνωστή η Ευρώπη, η ήπειρος - κοιτίδα του δυτικού πολιτισμού, που μαζί με την Ασία και την Αφρική αποτελούν τον «Παλιό Κόσμο».

«Καινούριος κόσμος» ή «Νέος Κόσμος» είναι η Αμερική και η Αυστραλία, οι νεοανακαλυφθείσες ήπειροι.

Από την εποχή που ο Μαρξ στο «Μανιφέστο» ονόμασε την Ευρώπη «Γηραιά» («alten Europa» στα γερμανικά, «old Europe» στην αγγλική μετάφραση), μέχρι την εποχή του πολέμου στο Ιράκ (οπότε ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας ονόμασε «Νέα Ευρώπη» τις πρόθυμες να συνδράμουν στρατιωτικά τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής χώρες της ανατολικής Ευρώπης, εν αντιθέσει με εκείνες της «Παλιάς Ευρώπης» - «old Europe» - που αρνήθηκαν), πέρασε αρκετός καιρός.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο όρος «Old Europe», που εισήγαγε η αρχαιολόγος, Μαρίζα Τζιμπουτας, για να περιγράψει το Νεολιθικό πολιτισμό στην ήπειρο πολύ πριν οι φορείς των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών έλθουν στο προσκήνιο της ιστορίας.

Συνοπτικά, μπορούμε να πούμε πως «Παλαιά Ευρώπη» («Old Europe»), «Νεολιθική Ευρώπη» και «Προ-Ινδο-Ευρωπαίοι» είναι συνώνυμα στο έργο της αρχαιολόγου.

Πηγή: www.asprilexi.com

Φύλο και φύλλο

Φύλο ενός ζωντανού οργανισμού ονομάζεται το γένος του, δηλαδή αν αυτό είναι αρσενικό ή θηλυκό.

Παρατηρείται κυρίως τα σπονδυλωτά ζώα, στα οποία ανήκει και ο άνθρωπος.

Σε ανδρικό και γυναικείο γένος διαιρούνται τα έμβια όντα, ανάλογα με τα αναπαραγωγικά τους όργανα.

Επίσης, κρίνεται σκόπιμο να αναφερθεί ότι φυλή ονομάζεται το σύνολο ανθρώπων με κοινή καταγωγή και αυτόνομη κοινωνικοπολιτική συγκρότηση.

Φύλλο είναι το διακριτό μέρος του φυτού, στο οποίο συμβαίνει η φωτοσύνθεση.

Επίσης, είναι το τυποποιημένο επίπεδο κομμάτι χαρτιού ή μετάλλου, η εφημερίδα, το χαρτί της τράπουλας, το επίσημο έγγραφο (π.χ. φύλλο πορείας), τα τμήματα επίπλου ή σημείων εισόδου που ανοιγοκλείνουν (π.χ. φύλλα της ντουλάπας) αλλά και το επίπεδο γεωμετρικό σχήμα στα μαθηματικά, που οριοθετείται από δύο τόξα κύκλων.

Τέλος, φύλλο στη μαγειρική είναι το σχετικά επίπεδο άρτυμα.

 Πηγή: wikipedia